Nie ma wątpliwości, że regularnie dochodzi do różnego rodzaju wypadków podczas wykonywania prac rolniczych. Czasami ich ofiarami są sami pracownicy gospodarstw rolniczych, zdarza się też, że cierpią osoby trzecie. Zachowanie nawet największej ostrożności nie wystarczy, aby zawsze unikać nieszczęść.
Najwięcej wypadków ma bez wątpienia miejsce podczas korzystania z maszyn rolniczych. Niemniej jednak, również hodowla zwierząt przeważnie wcale nie jest całkowicie bezpieczna. Z powodu dużego prawdopodobieństwa tego, że w gospodarstwie rolniczym dojdzie do wypadku, obecnie polskie prawo nakłada na rolników obowiązek posiada ubezpieczenia OC dla rolników.
Obowiązek a nie wybór
Warto podkreślić, że zakup ubezpieczenia OC rolniczego to dzisiaj nie jest wybór rolnika. Nie jest to kwestia tego, czy faktycznie uważa on, iż jest mu ono potrzebne, czy też wręcz przeciwnie. Kupno ubezpieczenia rolniczego OC jest obowiązkiem, którego jeśli się nie dopełni, będzie trzeba płacić wysoką grzywnę.
Jeśli chodzi o akty prawne, które regulują kwestię obowiązkowości posiadania rolniczego ubezpieczenia OC, jest ich kilka. Przede wszystkim, jest to ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, która zawiera informacje o wszystkich obowiązkowych ubezpieczeniach, nie tylko tych rolniczych. Dodatkowo, również ustawa o Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym rozwija temat rolniczego ubezpieczenia OC. Wspomina o nim także ustawa o Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.. We wszystkich wymienionych aktach prawnych można znaleźć jednoznaczne informacje o obowiązku wykupienia ubezpieczenia przez właściciela gospodarstwa rolnego.
Kto musi wykupić ubezpieczenie rolnicze OC?
Do wykupienia rolniczego ubezpieczenia OC zobowiązany jest każdy właściciel gospodarstwa rolnego. Warto jednak podkreślić, że aby być objętym tym obowiązkiem, nie trzeba wcale mieć wykupionego gospodarstwa rolnego. Wystarczy być tylko jego posiadaczem, czyli zarządzać gospodarstwem na prawach wynajmu czy też dzierżawy.
Ponadto, co ciekawe, nie trzeba wcale prowadzić działalności rolniczej, ażeby musieć opłacać składki OC rolniczego. Wystarczy jedynie posiadać gospodarstwo rolne, które umożliwia podjęcie takiej działalności.
Co obejmuje rolnicze ubezpieczenie OC?
Generalnie, w ubezpieczeniach typu OC chodzi przede wszystkim o to, aby osoba poszkodowana miała zawsze możliwość uzyskania odszkodowania od winowajcy wypadku. Podobnie jest z ubezpieczeniem rolniczym. Wszelkie szkody wyrządzone przez rolnika, czy to w wypadku czy też w jakikolwiek inny sposób, są wynagradzane poszkodowanemu poprzez wypłatę odszkodowania z OC rolniczego.
Warto zauważyć, że odszkodowanie z OC należy się poszkodowanemu nie tylko za to, co zrobi właściciel gospodarstwa. Ubezpieczeniem objęci są wszyscy pracownicy danego gospodarstwa rolniczego. Dlatego też, jeśli szkodę wyrządzi członek rodziny właściciela gospodarstwa, o ile stało się to podczas wykonywania przez niego czynności rolniczych, również zostanie wypłacone odszkodowanie. Podobnie jest w przypadku wyrządzenia szkód przez niespokrewnionych z właścicielem gospodarstwa zatrudnionych pracowników.
Ubezpieczenie od szkód wyrządzonych przez maszyny rolnicze
Warto zwrócić uwagę, że ubezpieczenie rolnicze OC obejmuje również wypłatę odszkodowań za szkody, które rolnik wyrządzi przy użyciu maszyn rolniczych. Jest to ważne, gdyż jak wspomniano, właśnie z powodu maszyn dochodzi do największej liczby wypadków i wyrządza się przy ich użyciu najwięcej szkód. Jeśli szkody te nie byłby wliczone do OC rolniczego trzeba by było wykupywać osobne ubezpieczenie.
Należy jednak zauważyć, że jest jeden wyjątek od omawianego przepisu. W ramach rolniczego ubezpieczenia OC nie wypłaca się odszkodowań za szkody wyrządzone przez ciągnik rolniczy. Jest to bowiem maszyna zaliczana do pojazdów mechanicznych, stąd też wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone przez ciągnik rolniczy są regulowane przez zupełnie inne zapisy prawne. Konkretnie chodzi tutaj o przepisy o ubezpieczeniach OC od pojazdów mechanicznych.
Wina rolnika – czyli kiedy spada odpowiedzialność na właściciela gospodarstwa?
Przede wszystkim, rolnik jest odpowiedzialny za szkody, jeśli to rzeczywiście on je spowodował. Ponadto, bardzo istotne jest, aby szkody były efektem działalności rolniczej właściciela gospodarstwa. Jeśli szkody będą efektem działań rolnika na terenie gospodarstwa, jednak nie będzie to związane z działalnością rolniczą, odszkodowanie nie zostanie wypłacone z rolniczego OC.
Warto również zauważyć, iż niezwykle istotne jest wykazanie związku przyczynowo skutkowego między działalnością rolnika, a odniesionymi szkodami. Jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości, że faktycznie szkoda jest efektem działania górnika, odszkodowanie może nie zostać przyznane.
Interesującym zapiskiem w aktach prawnych dotyczących ubezpieczenia OC dla rolników jest ten odnośnie obniżenia odszkodowania. Do obniżenia może dojść wtedy, gdy sąd uzna, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkód wyrządzonych przez sprawcę. Ponadto, sąd może również obniżyć kwotę odszkodowania, jeśli uzna, że poszkodowany jest współwinny zaistniałej sytuacji.
Odszkodowanie dla właściciela i pracowników gospodarstwa
Niewątpliwie, często w wyniku wypadków to sami właściciele gospodarstw rolniczych bądź też ich pracownicy ponoszą szkody. Co się dzieje w takiej sytuacji? Czy wtedy można oczekiwać otrzymania odszkodowania z rolniczego OC? Jak najbardziej jest to możliwe. Właściciel gospodarstwa rolniczego może się spodziewać, że jeśli stanie mu się jakaś krzywda wskutek działań pracowników bądź też rodziny, to otrzyma on pieniądze z odszkodowania. Podobnie każdy pracownik pracujący na terenie na danego gospodarstwa rolnego może liczyć na odszkodowanie, jeśli poniesie szkody spowodowane działaniem właściciela.
Oczywiście, ażeby odszkodowania mogły być wypłacane muszą zostać spełnione wszystkie warunki o których była mowa powyżej. Chodzi o to, że do wypadku musi dojść wtedy, gdy wykonywane są czynności ściśle związane z działalnością rolniczą. Właściciel gospodarstwa dostanie więc pieniądze z odszkodowania tylko wtedy, jeśli członek rodziny wyrządzi mu krzywdę wykonując czynności rolnicze, a nie w każdym przypadku.
Ponadto, również ważne jest wykazanie związku przyczynowo – skutkowego między działaniami sprawcy i i szkodami poszkodowanego. Nie ma również co się spodziewać wysokiego odszkodowania, jeśli samemu przyczyniło się do powiększenia szkód.
Odszkodowanie dla siebie samego
Oprócz tego, że czasem pracownik zrani właściciela lub na odwrót, często również dochodzi do sytuacji, w których podczas prac rolniczych właściciel gospodarstwa sam sobie wyrządzi krzywdę, bądź doprowadzi do zniszczenia mienia. Czy można w takiej sytuacji spodziewać się wypłaty odszkodowania w ramach ubezpieczenia OC dla rolników? Przepisy nie są w tym przypadku jednoznaczne. Jednakże, dotychczasowe sprawy pokazują, że raczej w takiej sytuacji odszkodowanie nie jest wypłacane przez ubezpieczyciela. W takich okolicznościach korzystać trzeba jednak z innego rodzaju ubezpieczeń.
Zniszczenie mienia
Jak powyżej wspomniano, niezależnie od tego, czy wskutek prac rolniczych ucierpi człowiek pracujący w danym gospodarstwie czy też osoba trzecia, przysługuje odszkodowanie z ubezpieczenia OC. Jednakże, odnosi się to jedynie do szkód dotyczących utraty zdrowia przez poszkodowanego. Jeśli bowiem chodzi o zniszczenie mienia, sytuacja wygląda już całkowicie inaczej. Oznacza to, że jeśli na przykład pracownik gospodarstwa rolniczego zniszczy maszynę, którą pracuje, właściciel gospodarstwa nie otrzyma żadnego odszkodowania z rolniczego ubezpieczenia OC.
Kiedy nie trzeba udowadniać związku przyczynowo – skutkowego?
Są takie sytuacje, w w których konieczność udowadniania, że zachodzi bezpośredni związek między działalnością osoby pracującej w gospodarstwie rolnym a poniesieniem szkód. nie istnieje. Chodzi tutaj o sytuację, gdy gospodarstwo jest w jakiś sposób napędzane przez siły przyrody. W takich okolicznościach może bowiem dojść do wyrządzenia szkody bez podjęcia jakichkolwiek specyficznych działań przez właściciela gospodarstwa rolniczego. Jednakże, mimo wszystko to właściciel jest ostatecznie odpowiedzialny za szkody, ponosi więc w takim przypadku pewne ryzyko. Warto jednak zaznaczyć, że przepis o którym mowa w praktyce jest dzisiaj bardzo rzadko stosowany.
Odpowiedzialność za zwierzęta
Jeśli chodzi o odszkodowania wypłacane za szkody wyrządzone przez zwierzęta, jest to sprawa dosyć skomplikowana. Generalnie, zwykle właściciel zwierząt ponosi odpowiedzialność za ich działanie zarówno jeśli znajdują się one pod jego nadzorem, jak i kiedy wyrwą się z pod opieki. Warto zauważyć, że w tej sytuacji obowiązuje przepis przeciwny do tego, który powszechnie stosowany jest w prawie karnym. Chodzi mianowicie o domniemanie winy. Właściciel zwierząt jest uznany za winnego ich działań, dopóki nie udowodni, że nie ponosi odpowiedzialności za to co one zrobiły. Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że samo wydostanie się zwierząt z pod nadzoru nie jest nigdy wystarczającym argumentem dla pozbycia się odpowiedzialności. Trzeba udowodnić, że dołożyło się absolutnie wszelkich starań, aby zwierzęta nie wydostały się z pod nadzoru, jednak mimo to do tego doszło. Wytłumaczeniem może być na przykład wypuszczenie zwierząt z zagrody przez osobę, która nie jest członkiem rodziny właściciela gospodarstwa, ani też nie jest przez niego zatrudniona.
Warto podkreślić, że przepis dotyczy tylko zwierząt, które są wykorzystywane do prac rolniczych. Na terenie gospodarstwa rolniczego często znajdują się również inne zwierzęta, jak na przykład psy, których jedynym zadaniem jest pilnowanie dobytku. Wskutek ich działań nie są wypłacane odszkodowania z ubezpieczenia rolniczego OC. Podobnie jest także ze szkodami, jakie wyrządzają konie, które wykorzystywane są tylko i wyłącznie do jazdy.
Generalnie, zakres ubezpieczenia rolniczego OC jest bardzo szeroki. Czasami jednak nie jest do końca jasne, kto jest odpowiedzialny za poniesione szkody i czy faktycznie odszkodowanie przysługuje w danej sytuacji. Sprawy bywają więc skomplikowane, jednak ogólnie można uznać, iż OC stanowi skuteczną ochronę rolnika.
